Pewnie rozważając skorzystanie z pomocy psychoterapeuty zastanawiałeś się, jak wygląda pierwsze spotkanie z terapeutą i co tak właściwie „robi się” w trakcie sesji? W związku ze zbliżającą się umówioną pierwszą sesją terapeutyczną może pojawić się lęk – jego obecność wiąże się z różnymi czynnikami. Na przykład, może wynikać z tego, że jest to nowa i nieznana sytuacja, ale też możemy obawiać się, że terapeuta nas „przejrzy” lub będzie zadawał intymne pytania, które będą poruszały dla nas treści trudne bądź wstydliwe i przywołają skrywane emocje. W swojej pracy często spotykam się z tym, że w trakcie pierwszego spotkania z klientem pada zdanie „w zasadzie to nie wiem, o czy mam mówić”. Stąd też pojawił się pomysł, by rozwiać wątpliwości odnośnie tego, czym jest terapia, jak wygląda sesja psychoterapeutyczna i o czym się rozmawia, gdy spotykasz się z terapeutą po raz pierwszy :). Mam nadzieję, że garść poniższych informacji pozwoli zmniejszyć obawy osób rozważających lub oczekujących na pierwszą sesję i jednocześnie oswoić się z jej wizją.

Psychoterapeuta to nie jasnowidz

Na wstępie chciałabym odnieść się do chyba najbardziej popularnego przeświadczenia na temat psychoterapeutów i psychologów – a mianowicie, że psycholog/terapeuta będzie w stanie niemalże czytać nam w myślach i z pewnością dowie się czegoś, czego nie będziemy chcieli wyjawić. Muszę Was rozczarować – psychoterapeuta to nie wróżka i nie posiada nadprzyrodzonej mocy zgadywania myśli oraz przewidywania przyszłości. Tej mocy nie daje nawet cała wiedza psychologiczna ani doświadczenie specjalisty. Może część z Was chciałaby widzieć w swoim terapeucie kogoś dysponującego tajemną wiedzą o nich samych, której oni jeszcze nie odkryli i zna klucz do rozwiązania dręczących nas problemów. Prawda jest zgoła inna: psychoterapeuta dowie się o Tobie tyle, ile mu o sobie powiesz. Oczywiście, terapeuta ma swoją intuicję i może się domyślać pewnych rzeczy, ale pozostają one jedynie hipotezą, którą może się podzielić z klientem, by to on sam zdecydował, czy ma ona odzwierciedlenie w rzeczywistości. Te „domysły” wywodzą się głównie z obserwacji mowy ciała klienta i okazywanych przez niego emocji w trakcie relacjonowania różnych wydarzeń, ujawniania swoich myśli. Terapeuta jest żywym człowiekiem i również odczuwa różne emocje w kontakcie z klientem – są one dla niego dodatkową informacją, która może służyć lepszemu zrozumieniu klienta i jego postrzegania świata. Terapeuta może podzielić się swoimi przeżyciami w związku z tym, co ma miejsce na sesji (oczywiście w uzasadnionych przypadkach i tylko z korzyścią dla klienta), by np. unaocznić klientowi
sposób, w jaki może być postrzegany przez innych, co przekłada się na relacje, które buduje z innymi
ludźmi.

Pierwsza sesja psychoterapeutyczna

Pewnie jesteście ciekawi, jak wygląda pierwsze spotkanie z psychoterapeutą. Sesja zwykle trwa 50-
60 minut, choć niektórzy praktycy przeznaczają na pierwsze spotkanie 90 minut. Jeśli chodzi o
częstotliwość spotkań, jest to przeważnie raz w tygodniu, bywa, że 2-3 (w zależności od danego
podejścia terapeutycznego). Przyjmuje się, że pierwsze 2-3 spotkania są zapoznawcze i mają na celu
wzajemne poznanie się. W ich trakcie sprawdzasz, jak czujesz się w kontakcie z danym terapeutą, czy
coś Cię razi lub przeszkadza. W trakcie sesji terapeutycznej jest przestrzeń na wszystkie Twoje
emocje, nawet te negatywne związane z osobą terapeuty – nie martw się, że czymś go urazisz lub że
terapeuta się na Ciebie obrazi! Jeśli jest prawdziwym specjalistą, spokojnie przeanalizuje np. Twoje
emocje złości i pomoże zobaczyć, jakie jest ich źródło. Nasze emocje pojawiające się w trakcie sesji,
również te w odniesieniu do terapeuty, mogą mieć różnorodne podłoże i nie od razu przekreślają
możliwość dalszej owocnej współpracy. Dlatego dobrze jest, byś dzielił się swoimi wątpliwościami z
psychoterapeutą.

Zgłaszany problem i oczekiwania wobec psychoterapii

Pierwszych kilka spotkań ma również na celu pokazanie, z jakim problemem i oczekiwaniami
przychodzisz. Psychoterapeuta ma określić, czy jest w stanie podjąć z Tobą pracę – może okazać się,
że ze względu na brak kompetencji lub doświadczenia w danym obszarze terapeuta skieruje Cię do
innego specjalisty, który będzie mógł lepiej Ci pomóc. Nie odbieraj tego jako odrzucenie lub że
okazałeś się być „przypadkiem beznadziejnym”, któremu nikt nie może pomóc! Psychoterapeucie po
prostu zależy na tym, byś otrzymał pomoc psychologiczną najlepszej jakości i jeśli np. nie zajmuje się
w swojej praktyce zaburzeniami odżywiania, a zna kogoś, kto się w nich specjalizuje, pokieruje Cię do
tej osoby. Jest to raczej wyraz troski.
Razem z psychoterapeutą badacie również jakie są Twoje oczekiwania co do efektów psychoterapii.
Jeśli oczekujesz natychmiastowej poprawy, terapeuta wyprowadzi Cię z błędu i przedstawi realne
możliwości – Twoje problemy nie znikną jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki po pierwszym
miesiącu regularnej terapii. Psychoterapeuta przyzna uczciwie, ile zwykle potrzeba czasu, by
przepracować dane trudności. Może to być pół roku (w przypadku terapii krótkoterminowej), rok
lub dwa. W psychoanalizie przyjmuje się nawet, że sam proces jest wieloletni i trwa ok. 5-6 lat lub
dłużej!

Motywacja do podjęcia psychoterapii

Innym ważnym aspektem, oprócz oczekiwań wobec psychoterapii, jest sama motywacja do jej
podjęcia. Czy podjęliśmy terapię za namową kogoś innego, np. członka rodziny lub partnera? Czy
wierzymy, że jest to dobra dla nas forma pomocy? Czy jest to wyłącznie nasza decyzja?
Niezależnie od odpowiedzi na te pytania, psychoterapeuta postara się zobaczyć, na ile motywacja
pochodzi od nas samych. Nawet jeśli ktoś nam zasugerował, że powinniśmy skorzystać z pomocy
specjalisty, może okazać się, że w gruncie rzeczy my sami dostrzegamy jej zasadność choć w
niewielkim zakresie. W przypadku, jeśli zupełnie nie mamy ochoty pracować nad sobą i umówiliśmy
się z terapeutą np. dla świętego spokoju, żeby otoczenie przestało nam zawracać głowę,
psychoterapeuta nie będzie nas zmuszał do podejmowania terapii. Najważniejsze jest, by klient sam
chciał się rozwijać i był gotowy na zmianę.

Wywiad kliniczny

W trakcie pierwszych spotkań psychoterapeuta będzie przeprowadzał z nami wywiad, w którym
zapyta nas o nasze uprzednie doświadczenia z pomocą psychologiczną czy leczeniem
psychiatrycznym. Psychoterapeuta pyta też o to, czy chorujemy przewlekle. Poza tym, będzie chciał
poznać naszą sytuację rodzinną, czy jesteśmy w związku i czym zajmujemy się na co dzień (czy
pracujemy, jaka to jest praca, czy się uczymy itd.). Ważne dla niego są też nasze zainteresowania,
hobby oraz czy mamy kogoś bliskiego w swoim otoczeniu, np. przyjaciół czy znajomych.
Psychoterapeuta zadaje te pytania, by poznać szerszy kontekst naszej osoby i zgłaszanych trudności.
Środowisko, w którym żyjemy i to, co robimy na co dzień pomaga terapeucie lepiej nas poznać, jako
że ma okazję spotkać nas tylko w gabinecie, który jest jakby w oderwaniu od naszej codziennej
rzeczywistości. Poza tym, informacja o leczeniu psychiatrycznym lub wcześniej podejmowanych
terapiach jest istotna w pracy terapeutycznej z daną osobą – pozwala sprawdzić, z jakiego powodu
osoba przerwała poprzednią terapię, czy np. wcześniej pracowała nad innym aspektem itp.

Zakończenie spotkania

Na koniec terapeuta poinformuje Cię o długości i częstotliwości Waszych spotkań. Powiadomi Cię
również o tym, ile spotkań ma charakter zapoznawczy i kiedy będziecie podejmować decyzję co do
dalszej terapii i warunków współpracy. Pamiętaj, że jest to czas na to, byś zadał pytania terapeucie
odnośnie sesji, jego doświadczenia czy sposobu pracy. Jeśli wolisz, możesz spytać o to również na
wstępie. Dobrze, żebyś podzielił się też swoimi wątpliwościami – unikniesz wtedy niedomówień,
które wpłyną na Waszą relację terapeutyczną.

Marta Groszyńska
Psycholog, psychoterapeutka Gestalt